ความรู้ก่อนดื่มชาสมุนไพร .. .

ความรู้ก่อนดื่มชาสมุนไพร

                    ส่วนใหญ่ที่ใช้บริโภคจะมีสรรพคุณในการบำรุงสุขภาพ โดยช่วยย่อยอาหาร ช่วยขับลม ดื่มได้เรื่อยๆ ไม่จำกัดปริมาณและเวลา ดังนั้นเวลาจะดื่มชาสมุนไพรชนิดใด ต้องศึกษาชาสมุนไพรแต่ละอย่างว่าจะเหมาะสมกับร่างกายผู้บริโภคหรือไม่ แค่นี้คุณก็ดื่มชาสมุนไพรได้อย่างปลอดภัย

ตัวอย่างเช่น

ชารางจืด Detoxifiber and Body-elenser ลักษณะสีน้ำตาลออกเขียวมีสรรพคุณกำจัดพิษ สามารถดื่มเป็นประจำได้

ชามะตูม Tonic ลักษณะชาสีแดงออกน้ำตาล มีกลิ่นหอมหวาน บำรุงธาตุ เป็นยาอายุวัฒนะ

ชาขิง Cold aid, digestive aid ลักษณะชาสีเหลืองอ่อน รสเผ็ดนิดๆ บรรเทาอาการหวัด ช่วยย่อยอาหาร

ที่กล่าวมานี้เป็นเพียงตัวอย่างของชาสมุนไพรและมีคุณค่าของวัฒนธรรมตะวันออกที่ แพร่หลายไปทั่วโลกได้ทั้งคุณค่าทางวัฒนธรรมและสุขภาพที่ยั่งยืน เคล็ดลับของการดื่มชาสมุนไพร                     ดื่มระหว่างรับประทานอาหารจะช่วยบำรุงร่างกายได้เป็นอย่างดีโดยเฉพาะระบบย่อย อาหารหรือการขับถ่ายและ Detox ไขมันที่ติดอยู่ตามลำไส้ ดื่มแล้วมีประโยชน์ ควรเริ่มดื่มเสียแต่วันนี้เพื่อสุขภาพที่ดีในวันข้างหน้า ดูแลตัวเองวันนี้ดีกว่าที่จะเป็นภาระคนอื่นในวันข้างหน้า

ชากระเจี๊ยบ Roselle tea                     กระเจี๊ยบแดง Roselle ชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Hibiscus sahdaniffalinn ลักษณะทั่วไป ต้นเป็นพันธุ์ไม้พุ่มขนาดเล็ก เป็นพืชปีเดียว ลำต้นสูงประมาณ 1 - 2 เมตร ส่วนลำต้นและกิ่งก้านนั้นจะมีสีม่วงแดง ใบมีลักษณะอยู่หลายชนิด เมล็ดส่วนในของเมล็ดรูปใตเป็นสีน้ำตาล ส่วนที่ใช้ยอดใบ กลีบเลี้ยง เมล็ด ยอด และใบใช้สด กลีบเลี้ยงใช้ตากแห้ง ใบสด สารอาหารอุดมไปด้วยแคลเซียม ฟอสฟอรัส เหล็ก วิตามินซี และมีสารเคลือบกระเพาะ กระเจี๊ยบมีอยู่ 3 ชนิด                     1. กระเจี๊ยบแดง นิยมรับประทานเป็นเครื่องดื่มร้อน หรือเย็น                     2. กระเจี๊ยบเขียว (กระเจี๊ยบมอญ หรือมะเขือเทศพม่า ทางเหนือเรียกว่ามะเขือมื่น) นิยมรับประทานเป็นอาหาร                     3. กระเจี๊ยบเหลือง ใช้ปลูกเป็นไม้ประดับ สรรพคุณ                     ยอด และใบช่วยย่อยอาหาร ละลายเสมหะ ขับปัสสาวะ หล่อลื่นลำไส้ เป็นยาบำรุงธาตุ และยาระบาย เมล็ดลดไขมันในเลือด บำรุงเลือด บำรุงธาตุ ขับน้ำดี ขับปัสสาวะ วิธีชง                     นำกระเจี๊ยบ 1 ซอง หรือ 1 ช่อนชา (3 กรัม) ชงกับน้ำเดือด ใส่กาแล้วแช่ทิ้งไว้ 2 - 3 นาที รินใส่ถ้วย ดื่มน้ำวันละ 2 - 3 ครั้ง ต่อวัน ดื่มได้ทั้งร้อนและเย็น

ชามะลิ Jasmine tea ดอกมะลิ                     เป็นพรรณไม้ยืนต้น พบในแถบเอเชียใต้ และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ลักษณะเป็นพุ่มขนาดเล็กมีดอกเล็ก กลิ่นหอมมีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า jasmine sambac ชื่อภาษาอังกฤษ Arabian jasmine ใบสดรสเย็นฝาด ตำกับกากมะพร้าวพอก หรือทาแก้แผลพุพอง รอยแผลเป็น ส่วนดอกบำรุงหัวใจ เถารสขื่นเย็น แก้คุดทะราด ขับเสมหะและโลหิตรากรสเย็น ต้มแก้ปวดศีรษะ เลือดออกตามไรฟัน หลอดลมอักเสบ ดื่มเป็นชานิยมใช้ชาสายพันธุ์อัสสัม อบแห้งพร้อมดอกมะลิ มีกลิ่นหอมผสมระหว่างชาและดอกมะลิ สรรพคุณ                     ช่วย ย่อยอาหาร ละลายไขมัน ลดไขมันในหลอดอาหารและเส้นเลือด ลดคลอเลสเตอรอลได้ดี ป้องกันและต่อต้านการเกิดเซลล์มะเร็ง บำรุงผิวพรรณ กลิ่นหอม เป็นเครื่องดื่มบำรุงสุขภาพ วิธีชง                     ชงได้ทั้ง 2 แบบ คือ ทั้งสด และแห้ง ต้มน้ำเดือด นำดอกมะลิเฉพาะดอกมะลิสด หรือแห้ง หรือชาอบแห้งพร้อมดอกมะลิใส่ลงในถ้วยหรือกาชา เทน้ำร้อนใส่ แช่ไว้ประมาณ 2 - 3 นาที ยกกาชาให้สูง เทลงถ้วย ดื่มได้วันละ 2 - 3 ครั้ง ข้อควรระวัง                     ระวังชาแต่งกลิ่นมะลิจะมีราคาถูก ส่วนชาผสมดอกมะลิแท้ๆ จะมีมะลิอบแห้งมาด้วย ทำให้ได้รสและกลิ่นมะลิเต็มตัว ราคาค่อนข้างแพง

ชาดอกคาโมมายล์ : Camomile tea                     ดอกคาโมมายล์ชื่อวิทยา ศาสตร์ว่า Chamaemelum nobile (L) All เป็นพืชล้มลุกขนาดเล็ก ดอกมีเกสรสีเหลือง กลีบดอกสีขาว นิยมดื่มเป็นชาในแถบประเทศยุโรปนานนับร้อยปี สรรพคุณ                     ช่วยการผ่อนคลายจากความเครียด ช่วยให้กล้ามเนื้อผ่อนคลาย ช่วยให้นอนหลับสบาย แก้ท้องอืด กระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันโรค ชลอความแก่ ลดการปวดเกร็งจากการมีประจำเดือน วิธืใช้                     ใส่ชาดอกคาโมมายล์ลงในแก้ว 1 ซองชา เทน้ำร้อนลงผสม แช่ทิ้งไว้ 2-3 นาที สามารถดื่มได้เรื่อยๆ ไม่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ

ชาดอกลาเวนเดอร์ : Lavender tea                              ชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Lavendula angustipol ต้นกำเนิดอยู่ในประเทศอังกฤษและฝรั่งเศษบัลกาเรีย ใช้ยอดอ่อนทำเป็นชาได้                     ลาเวนเดอร์เป็นพืชพื้นเมืองทางตอนใต้ของยุโรป ทางตะวันออกเฉียงเหนือของแอฟริกา เมดิเตอเรเนียน เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ไปจรดถึงประเทศอินเดียตะวันออกเฉียงใต้                     ประโยชน์ทางการแพทย์ บรรเทาแมลงกัด ปวดหัว แผลไฟไหม้ ทั้งยังกลิ่นเป็นน้ำมันหอมระเหย และใช้กับสมุนไพรได้ และคลายความเครียด ช่วยในการนอนหลับ สรรพคุณ                     การดื่มชาลาเวนเดอร์ช่วยให้นอนหลับสบาย วิธีใช้                     ยอดอ่อนผง 1 ซอง แช่ในน้ำร้อน 1 ถ้วยชา แช่ไว้ประมาณ 1 - 2 นาที ดื่มขณะอุ่นๆ ก่อนนอน

ชาดอกบัว Lotus tea ราชินีแห่งน้ำ                     ดอกบัว มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Nymphaea lotus Linn เป็นพืชน้ำล้มลุก ลักษณะเป็นเหง้าไหล หรือหัว ใบเป็นใบเดี่ยว เจริญขึ้นจากลำต้น บัวเป็นดอกไม้ที่ได้ชื่อว่า "ราชินีแห่งน้ำ" ชอบน้ำสะอาด จะขึ้นในน้ำจืดได้ดีตลอดปี           บัวที่ปลูกในประเทศไทยมาจาก 3 สกุล                     - บัวหลวง Lotus                     - บัวผัน หรือบัวสาย Waterlily                     - บัววิกตอเรีย Vuctoria สรรพคุณ                     เกษรบัวช่วยบำรุงหัวใจ ช่วยขยายหลอดเลือด ช่วยป้องกันอาการเต้นของหัวใจผิดปกติ ช่วยบรรเทาอาการนอนไม่หลับ วิธีใช้                     ชาบัว 1 ซอง ในน้ำร้อน แช่ไว้ประมาณ 2 - 3 นาที ดื่มขณะอุ่นๆ

ชาดอกหมื่นลี้ Sweet Osmanthus flower tea มาลีแห่งดวงจันทร์                     ดอกหมื่นลี้ ชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Osmanthus fragrans Lour หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า สารีอ่างกา หรือสารีฝรั่ง เป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก สูง 1 - 7 เมตร ก้านและกิ่งสีน้ำตาลอ่อน  ใบเดี่ยว พบแถบประเทศอินเดีย จีน ญี่ปุ่น ประเทศไทย พบตามป่าดิบแถบดอยอินทนนท์ มีกลิ่นหอม แต่มีแหล่งกำเนิดจากประเทศเนปาล เทือกเขาหิมาลัย ดอกจะเป็นสีขาว เหลือง แดง                     ดอกสีขาว มีดอกเล็กและกลิ่นหอมอ่อนๆ                     ดอกสีเหลือง มีดอกใหญ่ และกลิ่นหอมแรง                     ดอกสีแดง มีกลิ่นหอมขจรขจายไปไกลกว่า 2 สีแรก                     ดอก หอมหมื่นลี้เป็นสัญลักษณ์ของเมืองกุ้ยหลินประเทศจีน พบเกสรดอกหมื่นลี้จากเมืองกุ้ยหลินนี้ในซากถ้ำยุคหิน มีอายุราว 10,000 ปี มาแล้ว สามารถนำไปอบผสมชา ชาเขียว คล้ายกับการอบดอกมะลิกับชาต่างๆ นั่นเอง สรรพคุณ           คลายเครียด นอนหลับสบาย ผ่อนคลายจากความเมื่อยล้า วิธีใช้           ชาดอกหมื่นลี้ 1 ซอง ใส่ลงในถ้วย เทน้ำร้อนแช่ไว้ประมาณ 2 - 3 นาที ดื่มขณะอุ่นๆ

ชาดอกกุหลาบ Rose tea                     กุหลาบมีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Rosa hybrids วงศ์ Rosaseae มีมากกว่าหนึ่งร้อยชนิด ส่วนใหญ่มีถิ่นกำเนิดในแถบเอเชีย  มีสรรพคุณที่น่าสนใจมาตั้งแต่สมัยโบราณ                     กลีบกุหลาบอุดมไปด้วยวิตามินซี แคโรทีน วิตามินบี วิตามินเค แคลเซียม โปแตสเซียม ทองแดง และแร่ธาตุมากมาย ที่มีความจำเป็นต่อร่างกาย และระบบเลือดกระบวนการสร้างเม็ดเลือด และใช้ในกระบวนการทำงานของระบบต่อมไร้ท่อ ไอโอดีน ที่ร่างกายต้องการสำหรับการสร้างฮอร์โมนของต่อมไทรอยด์                     ชากลีบกุหลาบ ช่วยบรรเทาอาการเจ็บคอ หลอดลมอักเสบ กระเพาะอักเสบ ท้องเสีย เพิ่มการไหลเวียนของโลหิต ความรู้เพิ่มเติม กุหลาบมอญ                     ปลูกและพบมากในประเทศอินเดีย สันนิษฐานว่ากุหลาบมอญนี้ปลูกขึ้นในประเทศไทยสมัยพระนเรศวรมหาราช หลังเสร็จสงครามที่เมืองมอญ ลักษณะเป็นไม้ดอกประเภทไม้พุ่มผลัดใบ ลำต้นตรง กิ่งก้านมีหนามมาก สูงประมาณ 2-3 เมตร ลักษณะพิเศษมีอายุยืน แข็งแรง ต้องการแสงวันละ 6 ชม ชอบน้ำ ชอบอากาศร้อนในเวลากลางวัน อากาศเย็นในเวลากลางคืน

ชากุหลาบพันปี หรือกุหลาบป่า : Rhododendron or Rosa Roxburgghii                      กุหลาบพันปี (โรโดเดนดรอน) เป็นกุหลาบที่อยู่ในวงศ์ Ericaceae มีดอกสีแดงเหมือนดอกกุหลาบที่ปลูกเพื่อความสวยงาม ส่วนลำต้นมีมอสเกาะคล้ายกับพืชที่มีอายุนับพันปี จึงนิยมเรียกดอกไม้ชนิดนี้ว่า กุหลาบพันปี ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ ส่วนลำต้นสูงประมาณ 2-12 เมตร ลำต้นและกิ่งคดงอ มีขนาดใหญ่ ใบเป็นรูปหอก คล้ายใบขนุน ใบหนา ลักษณะกลีบดอก 5 กลีบ มีกลิ่นหอม ลักษณะเด่นคือ ลำต้นมีเปลือกหนา พบในพื้นที่ๆ มีอากาศหนาวเย็น และความชื้นสูง ในประเทศไทยพบบนยอดดอยอินทนนท์ พบได้ในความสูงจากระดับน้ำทะเล ตั้งแต่ 800 -1,800 เมตร ข้อมูลจากศูนย์ข้อมูลกลางทางวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม                      ลักษณะดอกเป็นช่อๆ ละ 2-12 ดอก จะออกดอกในช่วงฤดูหนาวระหว่างเดือนธันวาคม-กุมภาพันธ์ บนยอดดอยอินทนนท์จะพบกุหลาบพันปีได้ 3 สี คือ ดอกสีแดง หรือดำแดง ดอกสีขาว หรือดำขาว ทั้ง 2 สีนี้ลักษณะเป็นไม้พุ่ม ดอกสีขาว หรือกายอม หรือกุหลาบขาวจำพวกกาฝาก ต้นกำเนิดกุหลาบพันปี หรือกุหลาบป่าในประเทศจีน                      ในสมัยราชวงศ์ฮั่น ราว 5,000 ปี มาแล้ว ทางราชสำนักได้นำเอากุหลาบกุหลาบป่ามาปลูกภายในพระราชวัง เพื่อสะดวกที่จะใช้นำมาปรุงเป็นยาอายุวัฒนะ ป้องกันโรคภัยต่างๆ และต่อมาได้กลายเป็นดอกไม้ประจำชาติของประเทศเนปาล                      ส่วน กุหลาบพันปีที่รู้จักกันในภาษาไทยนั้นมาจากความหมายดั้งเดิมของคำว่า Rhododendron ซึ่งในภาษาลาตินว่า Rhodos ซึ่งหมายถึง Rose (กุหลาบ) และ Dendron คือ tree (ต้นไม้) ไม่มีส่วนเกี่ยวข้องทางพฤกษศาสตร์กับดอกกุหลาบ (Rose) ที่ปลูกเป็นดอกไม้ประดับ และกุหลาบป่าจะอยู่ได้ดีบนภูเขาสูง ดิน น้ำ อุดมสมบูรณ์ เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ จึงทำให้สารอาหารครบถ้วน สรรพคุณ                 บรรเทา และป้องกันโรคภูมิแพ้ โรคหัวใจ ลดอาการอักเสบต่างๆ ในร่างกาย ลดคลอเลสเตอรอล ลดระดับน้ำตาลในเลือด ลดความดันโลหิต ทำให้รู้สึกสดชื่น คลายเครียด ป้องกันความชรา ทำให้ผิวพรรณผุดผ่อง วิธีใช้                 ใช้ชากุหลาบพันปี 1 ซอง เทน้ำร้อนลงในถ้วย แช่ไว้ 2-3 นาที ดื่มขณะอุ่นๆ

ชาตะไคร้ Lemon Grass tea                     ตะไคร้มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Cymbopogon citratus (DC) ชื่อภาษาอังกฤษว่า Lemongrass จัดอยู่ในพืชสมุนไพร ถิ่นดำเนิดในประเทศอินโดนีเซีย ศรีลังกา พม่า อินเดีย ไทย และในทวีปอเมริกาใต้ เป็นพืชตระกูลหญ้า ตะไคร้มี 6 ชนิด                     1. ตะไคร้กอ                     2. ตะไคร้ต้น                     3. ตะไคร้หางนาค                     4. ตะไคร้น้ำ                     5. ตะไคร้หางสิงห์                     6. ตะไคร้หอม สรรพคุณ                     ใช้บำรุงธาตุ ขับลมในลำไส้ บำรุงสมอง ช่วยให้สมาธิดี ช่วยลดความดันโลหิตสูง วิธีทำ                     ต้มน้ำเดือดนำตะไคร้ซองแช่ลงในกาชา แช่ไว้ประมาณ 5 นาที เทใส่ถ้วยชา หากเป็นตะไคร้สดให้หั่นตะไคร้ออกเป็นชิ้นเล็กๆ นำไปต้มประมาณ 5 นาที แล้วยกเทใส่ถ้วยชา สามารถดื่มได้ทั้งร้อนและเย็น ดื่มได้วันละ 2-3 ครั้ง ก่อน หรือหลังอาหารได้ หากชอบหวานสามารถชงผสมกับหญ้าหวานหรือน้ำผึ้งได้ตามชอบใจ

ชาใบเตย Pandans tea                     ชื่อทางวิทยาศาสตร์ Pandans odorus Pidi ใบเตยประกอบไปด้วยน้ำมันหอมระเหยมีสีเขียวของคลอโรฟิลล์ ใบเตยมีฤทธิ์ลดน้ำตาลในเลือด ลดความดันโลหิตสูง รสชาติไม่แพ้ชาเขียวญี่ปุ่น ลักษณะไม้น้ำต้นเล็ก ใบยาว แยกออกจากโคนต้นใบเขียว เกลี้ยง ไม่มีหนามริมใบ มีกลิ่นหอมมัน ต้นแก่มีรากอากาศขึ้น ชอบอยู่ใกล้น้ำ หรือมีอากาศเย็น มีน้ำมันหอมระเหยทำให้มีกลิ่นหอมชื่นใจ สรรพคุณของใบเตย                     เป็นยาบำรุงหัวใจ ลดกระหายน้ำ ขับปัสสาวะ  แก้อ่อนเพลีย ดับพิษไข้ ลดน้ำตาลในเลือด คลายเครียด วิธีชง                     ใบเตย 1 ซอง แช่ไว้ในกาชาที่มีน้ำเดือด ตั้งไว้ประมาณ 5 นาที แล้วเทใส่ถ้วยชา ดื่มได้วันละ 2-3 ครั้ง หากต้องการหวาน สามารถผสมกับหญ้าหวาน หรือน้ำผึ้งได้

"มหัศจรรย์ของมะรุม" ชาใบมะรุม  Drumstick tree tea                     มะรุมมีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Moriga Oleifa Lam เป็นพืชกำเนิดแถบใต้เชิงเขาหิมาลัย เป็นไม้ยืนต้นขนาดกลาง พบได้ในทุกภาคของประเทศไทย คุณค่าของมะรุมที่ได้ชื่อว่าเป็นพืชที่มีธาตุอาหารปริมาณสูงมาก ได้แก่วิตามินเอ บำรุงสายตามากกว่าแครอท 3 เท่า วิตามินซี ช่วยป้องกันหวัด 7 เท่า ของผลส้ม มีแคลเซียมบำรุงกระดูกเกิน 3 เท่าของนมสด มีโพแทสเซียมบำรุงสมองและระบบประสาท 3 เท่าของกล้วย มีใยอาหารและพลังงานไม่สูง เหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการควบคุมน้ำหนักส่วนดอกช่วยบำรุงร่างกาย ขับปัสสาวะ ขับน้ำตา ทำเป็นชา ช่วยให้นอนหลับสบาย สรรพคุณ                     มีแคลเซียมสูง เสริมภูมิคุ้มกันให้กับร่างกาย ดื่มเป็นประจำช่วยป้องกันมะเร็งได้ ปรับสมดุลย์ในร่างกายช่วยขับถ่ายไขมัน ป้องกันภูมิแพ้ วิธีใช้                     ใส่ชามะรุม 1 ซอง ลงในแก้ว เติมน้ำเดือดทิ้งไว้ ประมาณ 2 - 5 นาทีดื่มขณะอุ่น สำหรับผู้ชอบรสหวาน ผสมได้กับหญ้าหวาน หรือน้ำผึ้ง วันละ 1 แก้ว ก็จะได้สุขภาพที่ดี ข้อควรระวัง                     ไม่ควรดื่มในปริมาณที่เข้มข้น จะเป็นอันตราย ทำให้กรวยใตอักเสบ หรือตับอักเสบได้

" พืช หยิน - หยาง" ชาขิง Giger tea                     ของมีชื่อทางวิทยาศาสตร์ ว่า Zingiber officinale Poscoe ในขิงมีน้ำมันหอมระเหยซึ่งช่วยขับลม มีฤทธิ์ต้านการเกิดแผลในกระเพาะอาหาร ขิงเป็นไม้ล้มลุก มีเหง้าใต้ดินลักษณะคล้ายมือ สีน้ำตาลแกมเหลือง เนื้อในสีนวล มีกลิ่นเฉพาะ ใบเป็นใบเดี่ยว สีเขียวเข้ม มัน ดอกออกเป็นช่อสีขาว เป็นช่อบนยอดที่แยกออกจากลำต้น มีลักษณะเป็นทรงพุ่ม ปลายดอกแหลม                     ประโยชน์หลักของขิง แบ่งได้ 2 ประเภท คือ 1.ป้องกันโรค 2.บำรุงผิว สรรพคุณ                     เสริมสร้างภูมิต้านทาน ลดอาการจุกเสียด คลายเครียด บรรเทาอาการเมารถ ลดความดันโลหิต กระตุ้นการไหลเวียนของเลือด ขับเหงื่อ บรรเทาอาการทางเดินหายใจติดขัด ขับลมในลำไส้ ช่วยลดโคเลสเตอรอล บำรุงตับอ่อน ช่วยย่อยอาหาร บำรุงหัวใจ ต้านการอักเสบ วิธีใช้                     แช่ซองชา 1 ซอง ในน้ำร้อน 3 - 5 นาที ดื่มขณะยังอุ่นๆ หากต้องการความหวาน ผสมน้ำผึ้ง หรือหญ้าหวาน ได้ตามความชอบ ดื่มได้วันละ 2 - 3 ครั้ง

ชากระชายดำ Fingerroot (โสมไทย)                     กระชายดำ มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Kaempferia (KP) เป็นพืชสมุนไพรที่ปลูกเลี้ยงกันในประเทศจีน และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ สำหรับประเทศไทย ปลูกได้ดีในจังหวัดเลย กระชายมี 3 ชนิด                     1. กระชายดำ                     2. กระชายเหลือง หรือเรียกอีกชื่อว่ากระชายขาว                     3. กระชายแดง                     สำหรับกระชายที่นิยมใช้เป็นเครื่องเทศปรุงอาหารจะใช้กระชายเหลือง กับกระชายแดง  ส่วนกระชายดำ นิยมใช้เป็นพืชสมุนไพร กระชายเป็นพืชล้มลุก มีเหง้าอยู่ใต้ดิน ถิ่นกำเนิดอยู่ในบริเวณเขตร้อน บริเวณตะวันออกเฉียงใต้ พบได้ในป่าดิบร้อนชื้น เป็นพืชตระกูลเดียวกับขิงและขมิ้น สรรพคุณ                     บำรุงกำลัง บำรุงหัวใจ แก้ใจสั่น แก้ปวดข้อ ปวดเมื่อย บำรุงเลือด ขับปัสสาวะ ขับลม ลดความดันโลหิจสูง ขยายหลอดเลือดหัวใจ วิธีใช้                     ใส่ผงชากระชายดำ 1 ซอง ลงในใก้ว เทน้ำร้อนแช่ไว้ 2 - 3 นาที ดื่มขณะอุ่นๆ หากต้องการรสหวานสามารถผสมกับน้ำผึ้ง

หญ้าหนวดแมว Java tea ชาเพื่อไต                     หญ้าหนวดแมว มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Orthosiphon Aristatus เป็นพืชที่จัดอยู่ในพวกเดียวกันกับกะเพรา และโหระพา หรือภาษาไทยเรียกว่าพยับเมฆ เป็นไม้ล้มลุกขนาดเล็ก ลำต้นสี่เหลี่ยม มีสีน้ำตาล ใบเดี่ยว เรียงตัว แบบตรงข้ามสลับตั้งฉาก รูปร่างใบแบน รูปไข่ ปลายใบเรียวแหลม ขอบใบจักเป็นฟันเลื่อย ช่อดอกแบนกระจุก ปลายคล้ายยอดฉัตร กลีบดอกมีสีขาวและสีม่วง เชื่อมติดกันเป็นหลอดปลายแยกเป็นรูปปากเปิด ชอบที่มีน้ำแฉะๆ แดดร่มรำไร มีเกสรฟูฟ่องออกมาเป็นฝอยคล้ายหนวดแมว สรรพคุณ                     บรรเทาอาการปวดตามสันหลัง และบั้นเอว โรคเบาหวาน และความดันโลหิตสูง แก้ขัดเบา ขับปัสสาวะ ปัสสาวะขัด และโรคนิ่วขนาดเล็ก (ดื่มได้เฉพาะอาการข้างต้น) ไม่สามารถดื่มเป็นชาสมุนไพรได้เหมือนประเภทอื่นๆ วิธีใช้แบบที่ 1                     หญ้าหนวดแมวตากแห้งจำนวน 4 กรัม หรือ 4 หยิบมือ ชงกับน้ำร้อนประมาณ 1 ขวด โดยแบ่ง 3 ครั้ง ก่อนอาหาร ดื่มประมาณครั้งละ 1 ถ้วยชา วิธีใช้แบบที่ 2                     ใส่ชา 1 ซองลงในแก้ว เติมน้ำเดือด ทิ้งไว้ให้ชาละลายออกมา ดื่มขณะอุ่นๆ วันละ 2 เวลา ก่อนอาหาร เช้า - เย็น ข้อควรระวัง                     - ไม่ควรใช้ใบสด ทำชาจะทำให้มีอาการคลื่นไส้ และหัวใจสั่น                     - คนเป็นโรคหัวใจ ไต ห้ามรับประทาน                     - ไม่ควรใช้การต้ม ให้ใช้วิธีชง และควรใช้ใบอ่อน เพราะใบแก่จะมีความเข้มข้น ทำให้มีฤทธิ์กดหัวใจ                     - ไม่ควรใช้ร่วมกับแอสไพริน เพราะจะทำให้ไปจับกล้ามเนื้อหัวใจมากขึ้น

ชารางจืด Thubergia lausipolia tea                     รางจืดมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Thubergia Laurifolia Lindl เป็นพืชไม้เลื้อย/ไม้เถา เนื้อแข็ง ใบเดี่ยว ดอกมีสีม่วงออกฟ้า ออกเป็นช่อห้อยลงตามซอกใบ คล้ายรูปแตรสั้น จะใช้ส่วนที่เป็นใบ ราก และเถาสด โดยทั่วไปรางจืดมี 2 ชนิด ส่วนมากจะใช้ชนิดเถาดอกม่วง สรรพคุณ                     แก้ร้อนใน หอบหืดเรื้อรัง ลดพิษจากสารเคมีในร่างกาย อาการเมาค้าง บรรเทาอาการผื่นแพ้ วิธีใช้                     ใส่ชา 1 ซองลงในแก้ว เติมน้ำเดือด แช่ทิ้งไว้ 2 - 3 นาที ดื่มขณะอุ่นๆ ข้อควรระวัง                     1. ควรระวังในกรณีผู้ป่วยเบาหวาน หากดื่มเป็นประจำ หรือมากอาจทำให้เกิดน้ำตาลในเลือดต่ำ                     2. อย่าใช้ร่วมกับยาอื่นในกรณีที่รับประทานยาเป็นประจำต่อเนื่อง เพราะรางจืดจะขับยาออกจากร่างกาย                     3. กรณีที่เป็นความดันโลหิตต่ำและสตรีมีครรภ์ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้

หญ้าหวาน Stevia (Sweet herb tea)                     หญ้าหวาน ชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Stevia Rebandiana Bertoni เป็นพืชพื้นเมืองทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศปรากวัยในทวีปอเมริกาใต้ บราซิล โดยส่วนของใบให้ความหวานมากกว่าน้ำตาล 10 - 15 เท่า แต่ความหวานนี้ไม่ก่อให้เกิดพลังงาน เป็น 0 แคลอรี่/กรัม และยังมีสารสกัดที่เกิดจากหญ้าหวาน ชื่อว่าสตีวิโอไซด์ เป็นสารที่ให้เกิดความหวานมากกว่าน้ำตาล 200 - 300 เท่าของน้ำตาล มีช่อดอกสีขาว ใบเดี่ยวรูปหอก ขอบใบหยักคล้ายฟันเลื่อย ปลูกมากในจังหวัดทางภาคเหนือของประเทศไทย เริ่มปลูกประมาณปี พ.ศ.2518 พบได้ในแถบจังหวัดเชียงใหม่ ลำพูน เชียงราย จึงจัดอยู่ในประเภทพืชสมุนไพรชอบอากาศเย็น สรรพคุณ                     ใช้ทำน้ำเชื่อมแทนน้ำตาล มีความหวานมากกว่าน้ำตาล 100 - 300 เท่า แต่ไม่ถูกย่อยให้เกิดพลังงาน จึงมีความสำคัญต่อการนำมาใช้กับผู้มีปัญหาทางการเกิดโรคอ้วน และโรคเบาหวาน และสามารถนำไปผสมกับสมุนไพรอื่นๆ เพื่อเพิ่มความหวาน บำรุงธาตุ ฟื้นฟูตับอ่อนให้กลับมาแข็งแรง วิธีใช้                     หญ้าหวานผง 1 ซอง แช่ในน้ำร้อน 1 ถ้วยชา แช่ไว้ประมาณ 1 - 2 นาที หญ้าหวาน 1 ซอง สามารถชงซ้ำได้อีก 2 - 3 ถ้วย หรือนำไปผสมกับชาสมุนไพรต่างๆ ได้ ตามความชอบใจ ดื่มได้ทั้งร้อนและเย็น

ชาเจียวกู่หลาน Jiaogulan tea                    เจียวกู่หลานมีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Gynostemma pentaphyllum (thumb) หรือที่คนไทยเรียกว่าชาปัญจขันธ์ พบมากในทวีปเอเชียลักษณะเป็นไม้ล้มลุก ลำต้นเรียวยาว มีใบย่อย 5 ใบ ดอกเล็กสีเหลืองปนเขียว ใบมีรสขมอมหวาน  ปลูกได้ผลดีที่จังหวัดเชียงใหม่ และเชียงราย มี 2 สายพันธ์ คือ สายพันธุ์จีน จะใช้เฉพาะใบ ส่วนสายพันธุ์ที่ 2 เป็นสายพันธุ์พื้นเมือง ขึ้นเองตามธรรมชาติบนยอดดอยในป่าลึก จะใช้ได้ทั้งใบ ลำต้น และราก สังเกตุได้ว่าสายพันธุ์จีนจะเป็นลักษณะก้อนกลมมากกว่า สายพันธุ์พื้นเมืองจะเรียวยาว สรรพคุณ                     ขับเสมหะ ลดคอเลสเตอรอล ควบคุมการขยายตัวของเซลล์มะเร็ง ลดการเกิดต้อกระจก ลดน้ำหนัก ลดระดับน้ำตาลในเลือด ชะลอความแก่ วิธีใช้                     ใส่ชา 1 ซอง ลงในแก้ว เทน้ำเดือด แช่ทิ้งไว้ 4 - 5 นาที ดื่มขณะอุ่นๆ ดื่มได้ตามความต้องการ

ชาใบแปะก๊วย Ginkgo biloba tea bags ต้นไม้แห่งความหวัง                              แปะก๊วยเป็นพืชสมุนไพรที่มีต้นกำเนิดจากทางตะวันออกของประเทศจีน และเป็นพืชที่มีอายุอยู่เมื่อ 270 ล้านปีก่อน มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Ginhgo flavoneglycosides ลักษณะใบจะแยกเป็นแฉกคล้ายกังหันลม มีสารสกัดสำคัญ 3 กลุ่ม คือ Flavonoids, Bilobalides, Ginkgolides ต้านอนุมูลอิสระที่ทำให้เกิดโรคมะเร็ง ช่วยสร้างระบบหมุนเวียนโลหิต ป้องกันแผลเรื้อรัง โดยเฉพาะกลุ่มคนเป็นโรคเบาหวาน ป้องกันการมองเห็นที่ผิดเพี้ยน บรรเทาอาการชาตามนิ้วมือ นิ้วเท้า และออกฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระในบริเวณตา เช่น เกิดโรคเบาหวานขึ้นตา มีประโยชน์ในการรักษาโรคหอบหืด หลอดลมอักเสบ ป้องกันโรคความจำเสื่อม สมาธิดีขึ้น ช่วยลดอาการหูอื้อของผู้ประสบปัญหาหูอื้อเป็นประจำ สรรพคุณ                     ช่วยบำรุงปอด แก้ไอ แก้หอบ ขับเสมหะ ลดปัสสาวะ บำบัดอาการวิงเวียนศีรษะ หูอื้อ หลอดลมอักเสบ ป้องกันโรคความจำเสื่อม เพิ่มการมองเห็น วิธีใช้                     แช่ซองชาใบแปะก๊วยในน้ำร้อน แช่ทิ้งไว้ 2 - 3 นาที แล้วรอให้อุ่น ข้อควรระวัง                     - ไม่ควรดื่มติดต่อกัน อาจเกิดอาการข้างเคียง                     - ท้องอืด ท้องเฟ้อ                     - ปวดหัว มึนงง                     - ผื่นคัน                     - กล้ามเนื้ออ่อนแรง

ชามะตูม Bael fruit tea หรือ wood apple                             มะตูมมีชื่อ วิทยาศาสตร์ว่า Aegle mamelos เป็นผลไม้ยืนต้นพื้นเมืองในพื้นที่ป่าดิบแล้งบนเนินเขาและที่ราบ พบในประเทศอินเดียตอนกลาง และตอนใต้ของพม่า ปากีสถาน บังคลาเทศ เนปาล เวียตนาม กัมพูชา ฟิลิปปินส์ เกาะชวา ประเทศไทย                     มะตูมถือว่าเป็นต้นไม้มงคลในประเทศไทย ถือเเป็นของสูงที่ใช้ในพิธีครอบครู รวมถึงพิธีหลวงต่างๆ  และนิยมปลูกทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของบ้าน ในศาสนาฮินดู เป็นต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์ของพระศิวะ มะตูมในประเทศไทยมี 3 ชนิด                     1. มะตูมไข่ จะมีลักษณะผลกลม                     2. มะตูมบ้าน จะมีลักษณะผลยาว                     3. มะตูมนิ่ม จะมีลักษณะผลยาว กลมรี คล้ายไข่ ผลอ่อนสีเขียว เปลือกแข็ง ผลสุกเป็นสีเหลือง เปลือกจะอ่อนนิ่ม สรรพคุณ                     แก้ท้องเสีย แก้บิด  ใช้เป็นยาอายุวัฒนะ แก้กระหาย  บำรุงร่างกาย ขับลม เจริญอาหาร บำรุงธาตุ แก้ไอ ขับเสมหะ วิธีใช้                     ชามะตูม 1 ซอง หรือผงมะตูม 1 ช้อนชา ใส่ลงมในแก้วชา เทน้ำร้อนลงในถ้วยชา  หากต้องการความหวานให้เพิ่มความหวานจากหญ้าหวาน หรือน้ำผึ้ง ดื่มได้ทั้งร้อนและเย็น

ชาเสาวรส Passionfruit หรือ Jamaica tea                        เสาวรสมีชื่อทางวิทยา ศาสตร์ว่า Pasiflora edulis เป็นไม้เถาเลื้อย ถิ่นกำเนิดอยู่ในทวีปแอฟริกาใต้ แถบประเทศบราซิล ปรากวัย อาร์เจนตินา ผลเป็นรูปกลม ผลอ่อนสีเขียว  เมื่อสุกมีทั้งสีม่วง เหลือง ส้ม แล้วแต่พันธุ์ มีกลิ่นคล้ายผลฝรั่ง มีรสชาตเปรี้ยวจัด หรือบางพันธุ์มีรสหอมหวาน               ในประเทศไทยนิยมปลูกเสาวรสอยู่ 3 พันธุ์                    - พันธุ์สีม่วง เมื่อสุกเปลือกสีม่วง เนื้อในสีเหลือง มีรสหอมหวานกว่าพันธุ์อื่นๆ                    - พันธุ์สีเหลือง หรือเสาวรสสีทอง เมื่อสุกผลจะมีสีเหลือง มีรสเปรี้ยวมาก                    - พันธุ์ผสม เมื่อสุกแล้วเป็นสีม่วงอมแดง รสเปรี้ยวจัด กลิ่นแรง สรรพคุณ                     ลดไขมันในเส้นเลือด บำรุงกระดูก มีวิตามินซีและแคลเซียมสูง ช่วยต้านอนุมูลอิสระ เพิ่มภูมิคุ้มกัน วิธีใช้                     ผสมเสาวรส 1 ซอง ต่อน้ำ 1 แก้ว ดื่มได้ทั้งร้อนและเย็น

ชาใบหม่อน : Morus tea                     ชาใบหม่อน เป็นชาที่ได้รับความนิยม เพราะมีสรรพคุณในการต้านอนุมูลอิสระทำให้ผิวพรรณดูอ่อนวัยอยู่เสมอ และมีประสิทธิภาพป้องกันอันตรายจากแสงแดดได้ ชาใบหม่อน จัดเป็นชาสมุนไพรระดับโลก                     ชาใบหม่อนได้รับการยอมรับว่าเป็นชาสมุนไพร โดยแพร่หลายเข้าสู่สาธารณชนประมาณปี 2540 ค้นพบว่าเป็นผลงานวิจัยของนักวิทยาศาสตร์ ชาวญี่ปุ่นจนถึงยุโรป-อเมริกา และประเทศไทย พบว่าใบหม่อนมีแร่ธาตุและวิตามินเป็นแคลเซียม โปแตสเซียม โซเดียม แมกนีเซียม เหล็ก สังกะสี วิตามิน A,B รวมถึงกรดอมิโน ที่จำเป็นต่อร่างกายครบทุกชนิด สรรพคุณทางเภสัชศาสตร์                     - ป้องกันการดูดซึมของน้ำตาลในลำไส้เล็ก                     - ทำให้กระแสเลือดหมุนเวียนดี และหลอดเลือดแข็งแรง                     - ยับยั้งการเกิดสารก่อมะเร็งเม็ดเลือด มะเร็งเต้านม มะเร็งลำไส้ใหญ่                     - ลดการแพ้ต่างๆ ยืดอายุเม็ดเลือดขาว                     - สารภูมิต้านทานให้ทนต่อสภาพอากาศ สรรพคุณของชาใบหม่อน                     ชาใบหม่อนมีสรรพคุณแก้ไข้ ตัวร้อน แก้กระหายน้ำ แก้หวัด แก้ไอ แก้หอบหืด แก้หลอดลมอักเสบ ระงับประสาท ลดคลอเลสเตอรอล ลดความดันโลหิต ลดระดับน้ำตาลในเลือด ลดอาการกระดูกผุ มีสารต้านมะเร็ง บำรุงสายตา บำรุงผมไม่ให้หงอกก่อนวัย ใช้น้ำชาที่เย็นแล้วล้างตา แก้ตาแดง ตาแฉะ ตาฝ้าฟางได้ วิธีใช้                     ชาใบหม่อน 1 ซอง ใส่ถ้วยชา เทน้ำร้อนลงถ้วย แช่ไว้ประมาณ 2-3 นาที ดื่มขณะอุ่นๆ

ชาแบ่งตามกรรมวิธีการหมักและความสดของชา                     1. ชาเขียว                     2. ชาแดง                     3. ชาอู่หลง                     4. ชาเหลือง                     5. ชาขาว                     6. ชาดำ ชาเขียว : Green tea                     ชาเขียว เป็นชาที่ไม่ผ่านกระบวนการหมัก คือหลังจากเก็บใบชามาแล้วนำมาผ่านกระบวนการผ่านความร้อน ซึ่งชาเขียวของจีนจะผ่านกระบวนการผ่านความร้อนแบบ "อบแห้ง" หรือ "นำไปผัด" ชาเขียวญี่ปุ่นจะแตกต่างจากชาเขียวจีนที่จะใช้กระบวนการ "อบไอน้ำ" หลังจากนั้นจึงนำมานวดใบชา และนำไปอบแห้ง                     ชาเขียวที่เรารู้จักกันทั่วไป เรียกว่า ชาญี่ปุ่น ส่วนคนจีนเรียกว่า พินอิน ส่วนทางแถบยุโรป-อเมริกา เรียกว่า กรีนที (green tea) จะมีกระบวนการที่แตกต่างจากชาเขียวจีน จะใช้กระบวนวิธีการ "อบไอน้ำ"                     ชาเขียวมีต้นกำเนิดมาจากประเทศจีน มีอายุกว่า 4,000 ปี มาแล้ว โดยจักรพรรดิ์นามว่า เสินหนง ซึ่งเป็นนักสมุนไพร ตำนานเล่าไว้ว่าพระองค์กำลังต้มน้ำดื่มอยู่ในขณะนั้นเกิดลมพัดโบกกิ่งไม้ เป็นเหตุให้ใบไม้ร่วงหล่นลงมาใส่ถ้วยน้ำร้อนนั้น พระองค์ทดลองชิมแล้วก็เกิดความรู้สึกกระปรี้กระเปร่าขึ้นมา จึงได้พัฒนาตัวใบไม้นี้ จนรู้จักกันทั่วๆ ไป เรียกว่าใบชา นับตั้งแต่นั้นมา ชาเขียวก็ถูกพัฒนาขึ้นเรื่อยๆ เป็นลำดับจนถึงปัจจุบันนี้                     เช่นในศตวรรษที่ 3 ชาเป็นเครื่องดื่มในเชิงบำรุงกำลัง ช่วงศตวรรษที่ 4-5 จีนได้เริ่มผลิตชาในรูปแบบอัดเป็นแผ่น และในสมัยราชวงศ์ถัง ชาได้รับความนิยมดื่มกันมาก ไม่เฉพาะดื่มเพื่อบำรุงสุขภาพเพียงอย่างเดียว เริ่มดื่มเป็นประจำวัน ถือเป็นยุคทองของชา                     จนมาถึงศตวรรษที่ 17 ชาวจีนมีการค้าขายกับชาวยุโรปมากขึ้น การผลิตเพื่อจะรักษาคุณภาพของชาได้นานขึ้น จึงมีการคิดค้นผ่านกระบวนการที่เรียกว่า "ขบวนการหมักชา" และ อบ ได้แก่ ชาอูหลง และชาดำ พร้อมแต่งกลิ่นด้วยดอกไม้ต่างๆ ชนิด ประวัติการปลูกชาเขียวในประเทศไทย                     การปลูกชาเขียวในประเทศไทยสันนิษฐานว่าน่าจะเกิดในสมัยสุโขทัยมาแล้ว แต่มาชัดเจนขึ้นเมื่อท่านลาลูแบร์ได้เขียนบันทึกไว้ว่า ในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราชนั้น คนไทยรู้จักการดื่มชาแล้ว โดยนิยมชงชารับแขกกันมากขึ้น การดื่มสมัยแรกๆ นั้น ไม่นิยมใส่น้ำตาลหรือนม ยังนิยมดื่มแบบจีนอยู่                     สำหรับแหล่งปลูกชาได้ดีในประเทศไทยนั้นมีแหล่งกำเนิดอยู่ทางภาคเหนือ ประเภทของชาเขียว มีอยู่ 2 ประเภท                     1. ชาเขียวแบบญี่ปุ่น ไม่ต้องคั่วใบชา ชาเขียวมีสารอาหารพวกโปรตีน น้ำตาลเล็กน้อย วิตามินซีสูง                     2. ชาเขียวแบบจีน จะคั่วด้วยกะทะร้อน ทำให้วิตามินและสารอาหารต่างๆ สูญหายไป ใบชาเขียวมีสารสำคัญ 2 ชนิด                     1. กาเฟอีน (Caffein) ช่วยกระตุ้นให้ร่างกาย สมองสดชื่น มีฤทธิ์กระตุ้นประสาท เพิ่มการเผาผลาญ ผู้ป่วยเป็นโรคหัวใจ โรคใตไม่ควรดื่ม                     2. แทนนิน หรือฝาดชา (Tea tannin) เป็นสารที่มีรสฝาด บรรเทาอาการท้องเสีย                     หากต้องการดื่มชาเขียวที่มีรสชาติที่ดีจึงไม่ควรทิ้งไว้ในกานานเกินไป เพราะสารแทนนินจะละลายออกมามาก จะทำให้ชาเขียวมีรสขม และสารแคซิทิน ซึ่งเป็นสารแทนนิน ชนิดหนึ่งอยู่ในใบชา มีฤทธิ์เป็นสารต้านการเกิดมะเร็ง ข้อควรระวัง การดื่มชาเขียว                     1. ผู้ป่วยเป็นโรคไทรอยด์ จะมีอาการกระสับกระส่าย ใจเต้นเร็ว มือสั่น ผู้ดื่มชาเขียวจะถูกกระตุ้นเพิ่มมากขึ้น                     2. หญิงมีครรภ์ ควรงดดื่ม เพราะจะส่งผลกระทบต่อทารกในครรภ์                     3. ในกรณีผู้ป่วยโรคหัวใจ ควรงดดื่มชา เพราะจะทำให้การเต้นของหัวใจเร็วขึ้น                     4. ไม่ควรดื่มชาร้อนจัดจะทำให้ระคายเคืองต่อทางเดินอาหาร ระคายเคืองต่อเซลล์ ทำให้เกิดเป็นมะเร็งได้                     5. ไม่ควรดื่มชาในปริมาณที่เข้มข้น จะทำให้ท้องผูก                     6. การดื่มชาเขียวในปริมาณที่เข้มข้นมาก อาจมีผลต่อการดูดซึมวิตามิน B และธาตุเหล็กได้ ลักษณะของสีน้ำชา                     สังเกตดูว่าถ้าชงจากใบชา จะทำให้น้ำชาออกมาสีเหลืองอ่อนไปถึงสีเขียวอ่อน กรณีที่ใช้ชาผงหรือมัชชะ จะทำให้มีสีเขียวสด กลิ่นของน้ำชา                     ชาเขียวจีนจะมีกลิ่นเขียวสดชื่น มีกลิ่นคล้ายถั่วปนอยู่ ถ้าเป็นชาเขียวญี่ปุ่น จะมีกลิ่นเขียวสด มีกลิ่นคล้ายสาหร่าย การดื่มชาเขียวหรือมัชชะ แบ่งออกเป็น 3 ขั้นตอน                     ขั้นตอนแรก นำผงชาเขียว หรือมัชชะ ผสมน้ำร้อน เพราะจะทำให้มีคุณค่ามากกว่าชาเขียวทั่วไป มัชชะทำมาจากใบชาเขียวคุณภาพดี เรียกว่า เทนชะ (Tencha) นำมาบดให้เป็นผงด้วยหินแกรนิต เวลาจะเก็บก็จะมีวิธีบังแสงอาทิตย์ หรือแสงสว่างที่ต้นชา เพื่อให้ผลิตคลอโรฟิลด์ก่อนเก็บเกี่ยว 1 เดือน ทำให้สีใบชาเข้มมาก มีปริมาณกรดอมิโนสูง เป็นสีเขียวเข้ม ให้รสหวานของสารโพลิฟินอล                     ขั้นตอนที่สอง นำใบชาเขียวไปอบไอน้ำ เพื่อให้สารอาหารหยุดการสลาย                     ขั้นตอนที่สาม เป็นการจำแนกขนาดและสีเพื่อคัดเกรด จะได้ชาเทนชะ หลังจากนั้น นำชาเทนชะที่ได้ไปบดกับหินแกรนิต จะได้มัชชะที่มีคุณสมบัติต้านอนุมูลอิสระมากกว่าผักโขม 9 เท่า มากกว่าแครอท 4 เท่ามากกว่าน้ำส้มสด 70 เท่า มีธาตุเหล็ก แคลเซียม แมกนีเซียม โพแทสเซียม วิตามินเอ บี ซี เค ยู และพี ทำให้ผ่อนคลาย และเพิ่มอัตราการเต้นของหัวใจ สรรพคุณ                     ต้านอนุมูลอิสระที่มีฤทธิ์แรงกว่าวิตามินซี และวิตามินอี เป็นสารต้านมะเร็ง และต่อต้านเชื้อ Botulinus และเชื้อ Staphylococus ช่วยการเผาผลาญไขมัน ลดระดับคลอเลสเตอรอล ป้องกันโรคหัวใจ ยับยั้งการพัฒนาของเซลล์มะเร็ง ช่วยควบคุมการทำงานของสมอง และลดความดันโลหิต ช่วยป้องกันฟันผุ บรรเทาอาการเหงือกอักเสบ   ชาแดง : Red tea                     ชาแดง หมายถึงใบของชาเขียวที่ผ่านกระบวนการออกซิเดชั่น หรือการหมักจนได้เป็นใบชาสีเข้ม เมื่อชงจะได้เครื่องดื่มสีน้ำตาลแดง การหมักทำให้มีสารโพลิฟินัล และสารแทนนิน และช่วยลดอาการอักเสบ สรรพคุณ                     ชา แดงช่วยลดคลอเลสเตอรอล ละลายไขมัน ช่วยย่อยอาหาร ลดประจุในปัสสาวะ ดับกลิ่นปาก ป้องกันฟันผุ ช่วยระบายท้อง ลดอาการท้องผูก ชลอความแก่ เหมาะสำหรับผู้ชอบดื่มชารสอ่อนๆ วิธีชง                     ใส่ชาแดงลงในถ้วยชา เทน้ำร้อนลงไปแช่ไว้ 2-3 นาที ดื่มขณะอุ่นๆ ชาอูหลง : Ooolong tea                     ชาอูหลง เป็นชาที่ผ่านกระบวนการหมักแบบระยะสั้น หรือการหมักอ่อน จนถึงกระบวนการแบบระยะเวลานานหรือว่าหมักเข้ม ทำให้สี กลิ่น รสชาติ ของชาอูหลงมีความหลากหลาย จุดเด่นของชาอูหลงทุกตัวเหมือนกันคือให้กลิ่นหอม ชุ่มคอ รสชาติขึ้นอยู่กับความเข้มของชา ชาอูหลงมักถูกแบ่งเป็นสองชนิด คือ                     - ชาอูหลง แบบหยานฉา (ชาหน้าผา)                     - ชาอูหลง แบบเกาซันฉา (ชาเทือกเขาสูง)                     ชาอูหลงแบบหยานฉา (ชาหน้าผา) เป็นชาอูหลงที่ผ่านกระบวนการอบหลายครั้งจนทำให้ใบชามีสีน้ำตาลเข้ม ลักษณะใบชาจะยาว ไม่ได้ขดตัวเป็นก้อน เพราะไม่ได้ผ่านกระบวนการนวด                     ชาประเภทนี้จะมีรสชาติเข้ม นุ่มลึก ชุ่มคอ กลิ่นผลไม้สุก และกลิ่นคั่วหอมเด่น เป็นเอกลักษณ์ สีของน้ำชาเป็นสีน้ำตาล แดงอ่อน จนถึงเข้ม                     ชาอูหลง เกาซันฉา (ชาเทือกเขาสูง) เป็นชาอูหลงที่ผ่านกระบวนการอบอย่างอ่อนหรือน้อยครั้ง และนำไปนวดโดยใช้ผ้าแล้วคลึง จนได้ลักษณะใบชาแห้งเป็นเม็ดกลม ชาเกาซันฉานี้จะมีรสชาติอ่อนจนถึงเข้มปานกลาง นุ่มติดคอ ปลายออกหวานกลิ่นที่ได้จะหอมเด่นอ่อนๆ คล้ายกลิ่นดอกไม้บ้าง น้ำผึ้งบ้าง หรือคล้ายกับกลิ่นข้าวโพดสุก สีของน้ำชา เป็นสีเหลืองทอง ไปจนถึงเหลืองเขียว สรรพคุณ           - มีสารจำพวก alcohol และ aldehyde มีกลิ่นหอมทำให้รู้สึกผ่อนคลาย           - Caffein สารคาเฟอีนช่วยกระตุ้นสมอง เพิ่มสมาธิ เพิ่มอัตราการเผาผลาญ ช่วยระบบหมุนเวียนโลหิต           - Theanine สารไทอะนีน เป็นกรดอะมิโนที่ทำให้ชามีรสกลมกล่อม ช่วยควบคุมการทำงานของสมอง และลดความดันโลหิต           - ลดคลอเลสเตอรอลในเลือด ป้องกันโรคหัวใจ           - ลดไตรกลีเซอไรด์ และระดับน้ำตาลในเลือด           - ช่วยย่อยอาหาร บรรเทาอาการอาหารไม่ย่อย           - ลดการดูดซึมน้ำตาลและไขมันเข้าสู่กระแสเลือด หากรับประทานพร้อมมื้ออาหาร วิธีชง                     ใส่ชาอูหลงลงในถ้วยชา เทน้ำร้อนลงไปแช่ไว้ 2-3 นาที ดื่มขณะอุ่นๆ ชาเหลือง : Yellow tea                        ชาเหลือง เกิดจากการเก็บใบชาเหมือนกัน เก็บใบชามาแล้วนำมาม้วนเพื่อเก็บน้ำมันใบชาไว้ เพื่อให้รสชาติเพิ่มขึ้น สีเปลี่ยน พอม้วนเสร็จแล้วก็นำไปทำให้แห้ง แล้วก็จะได้ชาเหลืองสีใกล้เคียงกับชาเขียว แต่จะออกเหลืองกว่าเล็กน้อย เพราะชาเขียวไม่ม้วนใบชา เวลาม้วนใบชาน้ำมันก็ยังอยู่ในใบชา เป็นการเก็บน้ำมันไว้เพื่อให้ออกมาทำปฏิกิริยากับอากาศในภายหลัง                     ชาเหลืองเหมาะสำหรับการดื่มคู่กับอาหารจีนทุกชนิด เนื่องจากกรรมวิธีการผลิต ทำให้เหมาะสมกับการดื่มคู่อาหาร สารที่อยู่ในชาเหลืองจะช่วยกำจัดไขมันที่ค่อนข้างมีมากในอาหารจีน และช่วยส่งเสริมรสชาติอาหารจีนให้ดียิ่งขึ้น                     ชาเหลืองมีเฉพาะในเมืองจีน จึงไม่เป็นที่นิยมโดยทั่วไป วิธีชง                     ใส่ชาเหลืองลงในถ้วยชา เทน้ำร้อนลงไปแช่ไว้ 2-3 นาที ดื่มขณะอุ่นๆ ชาขาว : White tea                        ชาขาว จะมีกระบวนการคล้ายชาเขียว กล่าวคือไม่ผ่านกระบวนการหมัก แต่จะแตกต่างตรงที่การเก็บใบชาจะต้องคัดเลือกเอาแต่เฉพาะยอดอ่อนที่มีความ สมบูรณ์เต็มที่เท่านั้น ชาขาวจะมีกลิ่นหอมอ่อนๆ รสชาติจะอ่อนอุ่นๆมาก แต่เมื่อกลืนน้ำชาลงคอแล้วจะมีกลิ่นหอมอ่อนๆติดอยู่ที่ปลายลิ้นและลำคอ ขั้นตอนการนำไปตากแห้ง                     โดยใช้แสงอาทิตย์ธรรมชาติ เป็นขั้นตอนง่ายๆ และยังรักษาคุณประโยชน์ให้คงอยู่โดยมิได้สลายไปพร้อมกรรมวิธี แหล่งปลูกมากในประเทศจีน คือเมืองฟูเจี้ยน จะปลูกบนภูเขาสูง                     เนื่องจากขั้นตอนการทำชาขาวมีวิธีการทำที่สั้นที่สุด ทำให้ชาขาวมีความบริสุทธิ์ และคุณค่าของแอนติออกซิเดนท์มากกว่าชาถึง 3 เท่า สรรพคุณ                     ป้องกันอนุมูลอิสระในร่างกายมากกว่าชาเขียวถึง 10 เท่า และยังบำรุงรักษา ปกป้องผิวสูงกว่าเช่นกัน วิธีชง                     ใส่ชาขาวลงในถ้วยชา เทน้ำร้อนลงไปแช่ไว้ 2-3 นาที ดื่มขณะอุ่นๆ ชาดำ (ชาหมัก) : Black tea                     ชาดำ เป็นชาที่นิยมกันทั่วโลก แถบประเทศยุโรป และอเมริกัน คนไทยจึงนิยมเรียกว่าชาฝรั่ง ชาฝรั่งสันนิษฐานว่ามาจากการหมักชาชื่อ เจียน ซี หวู ของชนเผ่าฉี อาศัยอยู่ตามแถบภูเขาหวู่ยิ เมื่อมีการค้าขาย แลกเปลี่ยนสินค้ากับพ่อค้าชาวกวางตุ้ง ชาถูกเปลี่ยนชื่อเป็นโปเฮีย และถูกส่งไปยังประเทศอังกฤษในต้นศตวรรษที่ 18 การผลิตชาฝรั่ง จะให้สี รสชาติเข้มข้นที่สุด น้ำชาเป็นสีส้มหรือน้ำตาลแดง ชาฝรั่งจะนิยมใช้ยอดชาพันธุ์อัสสัม เพราะชาอัสสัมจะมีสารโพลีฟินอลสูง ชาประเภทนี้ได้แก่ ชาคีมุนของจีน ชาของอินเดีย และชาของศรีลังกา ชาดำมาจากใบต้นชา Camellia sinensis ชาดำมีชื่อเรียกต่างกันไปตามแหล่งเพาะปลูก และมีรสชาติเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว                    Darjeeling คือชาดำที่ปลูกในแคว้น West Bengal ประเทศอินเดีย รสอ่อนนุ่ม บางเบา หอมกลิ่นพฤกษา                    Ceylon คือชาที่ปลูกในประเทศศรีลังกา รสชาติเข้มข้น เคล้ากลิ่นส้ม                    Tanyang Gongfu, Zhenghe Gongfu, Bailin Gongfu คือ 3 ชาดำยอดนิยมแห่งแคว้น Fujian ประเทศจีน เป็นต้น (ข้อมูลจาก อร่อยศาสตร์) สรรพคุณ                    การดื่มชาดำเป็นประจำจะช่วยลด ความเสี่ยงต่อการเป็นโรคหัวใจ และทำให้เลือดไปเลี้ยงหัวใจได้ดียิ่งขึ้น เพราะชาสามารถลดคลอเลสเตอรอลได้ 4% และลดไขมันได้ถึง 8% นอกจากนี้ยังช่วยต้านการอักเสบ การติดเชื้อ  ป้องกันฟันผุ ช่วยระงับกลิ่นปาก และทำให้ลมหายใจสดชื่นขึ้น ช่วยเพิ่มมวลกระดูก คลายเครียด และเพิ่มความจำ ป้องกันโรคเบาหวาน  ช่วยให้ระบบย่อยอาหารทำงานได้ดีขึ้น (ข้อมูลจาก มหาวิทยาลัยบอสตัน สหรัฐอเมริกา) ข้อควรระวังในการดื่มชาดำให้ได้ประโยชน์                    ต้องไม่ผสมนม เพราะนมมีโปรตีนชื่อ Caseins ออกฤทธิ์สกัดกั้นกระบวนการขยาย และผ่อนคลายเส้นเลือด (ข้อมูลจาก Dr.Verena Stangel Charite Hospital Germany) การดื่มชาให้เกิดประโยชน์                    ลดการดูดซึมน้ำตาล และไขมันเข้าสู่เส้นเลือดหากรับประทานพร้อมมืออาหาร วิธีชง                    ใส่ชาดำลงในถ้วยชา เทน้ำร้อนลงไปแช่ไว้ 2-3 นาที ดื่มขณะอุ่นๆ

                       ชาผู่เอ๋อร์ เป็นชาที่ปลูกทางภาคใต้ของมณฑลยูนนาน อำเภอผู่เอ๋อร์ เป็นชาที่ได้รับความนิยมอันดับ 1 ของคอชาทั่วโลกที่นิยมชมชอบดื่มชาจีน โดยมีคำเปรียบกันว่ามีค่าเท่ากับราคาทองคำ

                    ชาผู่เอ๋อร์ เป็นชาหมัก น้ำชามีสีดำ ผลิตมาจากชาของมณฑลยูนนานเท่านั้น เพราะเป็นชาที่มีพันธุ์ใบใหญ่ ดื่มแรกๆจะรู้สึกว่ารสชาติเข้มข้น แต่พอได้ดื่มบ่อย จะรู้สึกติดใจในรสชาติอย่างมาก

วิธีการหมัก
                    จะ หมักไว้ในถังหรือตะกร้าสานด้วยไม้ไผ่ รองด้วยใบตองหมักแล้วอัดเป็นก้อนๆ เท่าหัวแม่มือไปจนถึงโต๊ะกลมๆ แล้วเก็บไว้ตั้งแต่ 1 ปี 5 ปี จนถึง 20 ปี แล้วจึงนำออกขาย เป็นชาที่มีอายุมากว่า 1,700 ปี

                    ชาผู่เอ๋อร์เป็นชาที่ได้รับความนิยมของทั่วโลกมากกว่าร้อยปี เช่น ประเทศฝรั่งเศษ ฮ่องกง ญี่ปุ่น เกาหลี เยอรมัน มาเลเซีย ไทย เป็นต้น

สรรพคุณ
                    1. ช่วยละลายไขมัน ควบคุมน้ำหนัก และช่วยให้ไขมันจับตัวเป็นก้อน และถูกขับออกจากร่างกายทางระบบขับถ่าย ดังนั้นควรดื่มระหว่างหรือหลังอาหาร เพื่อล้างไขมัน และน้ำมันต่างๆ ในอาหารออกจากร่างกาย
                    2. ช่วยลดไขมัน คลอเลสเตอรอล ความดันโลหิต ทำให้เลือดสะอาด และช่วยเรื่องปัญหาหลอดเลือดอุดตัน ต้านการเกิดโรคเบาหวาน ลดปัญหาน้ำตาล, ไขมัน และความดันในเส้นเลือด

เกร็ดความรู้ของชาผู่เอ๋อร์
                    ประเทศ ไทยมีอุณหภูมิเหมาะสมที่จะเก็บชาประเภทนี้ เมื่อเทียบกับการจัดเก็บที่ประเทศจีน จะใช้เวลาจัดเก็บ 4-5 ปี แต่ในประเทศไทยจะใช้ระยะเวลา 1 ปีเท่านั้น เพราะอุณหภูมิอยู่ที่ 30ํ-40 ํ ความชื้นในอากาศประมาณ 50%-70%

วิธีใช้
                    ใส่ชาผู่เอ๋อร์ลงในถ้วยชา เทน้ำร้อนลงไปแช่ไว้ 2-3 นาที ดื่มขณะอุ่นๆ

แหล่งที่มา  http://www.lannatalkkhongdee.com/scoopDetail.php?id=Sco000140